20 listopada w wielu szkołach i przedszkolach obchodzony będzie Międzynarodowy
Dzień Praw Dziecka. Z tej okazji zachęcam do poznania praw dziecka zawartych w
koncepcji F. Froebla.
W swojej koncepcji Froebel podkreślał nie tylko rolę zabawy w rozwoju dziecka, ale także
zwracał uwagę na ważne w dzisiejszym świecie prawa i wartości: WOLNOŚCI i
SZACUNKU. Ten ostatni stanowi zdaniem Froebla podstawę relacji dorosłego i
dziecka. Szacunek jest wyrazem życzliwości do dziecka oraz poszanowania dla jego
wolności.
Życzliwość w ujęciu Froebla jest rozpatrywana w szerszym niż dziś kontekście. Wykracza
ona poza ramy uprzejmości względem dziecka i ujawnia w obdarzaniu go swoja uwagą,
poświęcaniu mu czasu, zapewnieniu poczucia bezpieczeństwa i tworzeniu warunków do
prawidłowego rozwoju.
Podobnie jest z szacunkiem. Według Froebla wyraża się on w respektowaniu i
zaspokajaniu potrzeb poznawczych dziecka, stworzeniu warunków do kontaktu z naturą i
możliwości obcowania z jej darami, a także zapewnienie zabawek stymulujących rozwój
dziecka.
Życzliwość i szacunek wobec dziecka to główne, ale nie jedyne założenia w koncepcji
Froebla. Niemiecki pedagog postrzega dziecko jako jednostkę indywidualną, w pełni
wolną i akceptowaną przez innych. Wolność to naturalne i podstawowe prawo
dziecka. Wiąże się ono z respektowaniem woli i własnego zdania dziecka, realizowaniem
jego potrzeb, pragnień i marzeń oraz prawa do zabawy.
Samo dzieciństwo i związana z nim zabawa w koncepcji Froebla jest także cennym darem
– najważniejszym i niepowtarzalnym okresem w życiu dziecka, który rządzi się
własnymi prawami, w tym m.in. do: niczym nieskrępowanej ekspresji, eksploratywności i
swobodnej zabawy. Dlatego też nauczyciel nie może i nie powinien w dominujący sposób
ingerować w zabawę dziecka i jego proces uczenia się w niej. Będzie to równoznaczne z
ograniczeniem wolności dziecka.
Na koniec warto wspomnieć o freblowskim prawie do jedności w różnorodności–
TOLERANCJI dla odmiennych poglądów, przekonań i postaw innych ludzi, każdego
człowieka i wzmacnianiu naturalnej więzi łączącej go z naturą, ludźmi i światem. Warto o
nich pamiętać nie tylko przy okazji obchodów Międzynarodowego Dnia Dziecka.
Bibliografia:
– Bilewicz-Kuźnia B., „Dar zabawy. Metodyka i propozycje zadań z dziećmi wg
założeń pedagogicznych Froebla”
Dorota Heldt